Het boek Tien kritieke momenten voor betere burgerparticipatie in lokale besluitvorming (2023) van Nanke Verloo gaat over verschillende momenten waarop burgerparticipatie beter zou kunnen gaan. Het gaat in haar boek over politieke participatie, dus over processen waarin burgers participeren in het besluiten over beleid en ruimtelijke planvorming.
Openstaan voor dialoog
Haar boek spreekt mij aan omdat zij het onderwerp vanuit verschillende perspectieven benadert: niet alleen op basis van de verhalen van bewoners, maar ook vanuit ervaringen van gemeenteambtenaren en lokale politici, professionals en consultants die ingehuurd zijn om het proces te begeleiden. We hebben immers elkaar nodig om het proces te verbeteren.
Kritische momenten bij het inzetten van participatie
Verloo noemt drie redenen om kritisch te zijn over de inzet:
- Als er weerstand is van bewoners en het doel van participatie is om die weerstand te doen verbleken. Participatie leidt niet tot afname van weerstand.
- Als participatie georganiseerd wordt om een democratisch vinkje te behalen.
- Als het ontbreekt aan politieke wil en durf van bestuurders. Dit wil niet zeggen dat bestuurders moeten doen wat burgers zeggen: de bestuurders maken politieke afwegingen.
Kracht van participatie
Wanneer je de afstand tussen leefwereld en systeemwereld wilt verkleinen, moet je helder zijn over waarom je participatie gebruikt als middel. Als mogelijke verbeterpunten noemt Verloo:
- Gebruik participatie om weerstand te benaderen als ervaringskennis.
- Zet ervaringskennis in om de kwaliteit van plannen te verbeteren.
- Wees duidelijk wanneer er geen ruimte is voor alternatieve ideeën; doe geen valse beloftes.
- Geef aan wanneer het om een informatieproces gaat. Participatie gaat vaak om de ruimte die er over is nadat er bestuurlijk is besloten.
- Wil je de publieke opinie meten? Noemt het dan een opiniemeting maar noem het geen participatie.
Haar verhaal is zo herkenbaar en het mooie vind ik dat zij zoekt naar het positieve: dus naar hoe we het beter kunnen doen. In een volgend blog zal ik nader ingaan op de kritische momenten tijdens de uitvoering van het participatieproces.