Participatie en de participatiemaatschappij zijn veel gebruikte begrippen, maar wat bedoelen we er eigenlijk mee?Participeren betekent letterlijk meedoen, maar het gaat over veel meer. Je doet namelijk mee aan iets om een bepaalde reden, omdat je er iets mee wilt bereiken. Vanuit die betekenis krijgt het woord een andere lading: het gaat over een dialoog tussen verschillende partijen. Participatie kan een doel op zich zijn en het kan een middel zijn om kwaliteit van zorg te verbeteren, maar lukt dat ook? Daarover gaat het boek ‘De rafels van participatie in de gezondheidszorg’ (2013) van Christine Dedding en Meralda Slager.
Een stem hebben
Participatie is niet simpelweg een nieuwe toepassing, het is een andere manier van kijken, een proces waarin mensen in een bepaalde relatie tot elkaar staan en een stem (mogen) hebben. De auteurs benadrukken dat de definitie en invulling van participatie per situatie kan verschillen. Daarom laten zij in hun boek meerdere mensen aan het woord om antwoord te geven op vragen als: hoe staat het met patiëntparticipatie in onderzoek, kwaliteit en beleid in de zorg en welke aspecten zijn daarbij uit het zicht geraakt?
Patiëntenparticipatie
In de gezondheidszorg gaat het om mensen die ziek zijn en/of beperkingen ervaren en daarom participeren patiënten altijd volgens Dedding en Slager. Participeren betekent voor een patiënt bijvoorbeeld het leren omgaan met zijn ziekte in het alledaagse leven, het zoeken en aanvaarden van hulp en het innemen van medicatie. Wanneer je ziek bent, is het niet altijd makkelijk om mondig te zijn maar het levert wel betere zorg op wanneer je actief deelneemt aan het hanteren van jouw ziekte. Bij participatie denken we vaak alleen aan mensen met beperkingen, maar eigenlijk gaat het over iedereen, beargumenteert Jacqueline Kool, kennismanager Disability Studies.
Participatiesamenleving: een maatschappelijke vraag
Het probleem van mensen met een beperking ontstaat door onze individuele manier van kijken naar een maatschappelijk probleem. Onze samenleving sluit mensen uit en er is meer nodig dan wet- en regelgeving om participatie te bevorderen. We hebben allemaal een rol in de praktijk van ‘meedoen’, het gaat over wie je bent, over hoe je met de omgeving omgaat en over wat je nodig hebt om jouw persoonlijke wensen en doelen vorm te geven. Het is een wederzijdse beweging: vanuit de samenleving iemand welkom heten en vanuit de persoon je welkom weten.
Dynamisch burgerschap
Kool pleit voor meer ruimte voor de eigen-heid van mensen en voor dynamisch burgerschap gericht op de verbetering van de kwaliteit van het bestaan. Betaald werk is geen doel op zich, maar een middel tot een zoektocht naar een goed leven. Kool benoemt problemen als pestgedrag op het werk bij mensen met een verstandelijke of psychische beperking of het gebrek aan adequaat vervoer voor mensen met fysieke beperkingen. In ‘De rafels van patiëntenparticipatie’ lees ik over verschillende manieren van participeren, over de valkuilen en over positieve ervaringen om samen met anderen bij te dragen aan een betere samenleving. Mocht je meer willen weten over dit onderwerp of wil je met mij hierover in gesprek gaan? Neem contact op, ik hoor graag van je.
Spinnenwebben zijn net verhalen: helder, doorzichtig en sterk in samenhang. Spinnenweb teksten schrijft graag voor gezondheidszorg en welzijnsinstellingen. Mijn motto is ‘Druppels vangen aandacht’: het gaat om de juiste woorden die betekenis hebben, een heldere tekst opleveren en het verhaal vertellen.