Eigen regie en autonomie zijn verwant. Beiden verwijzen naar het vermogen om zelf sturing te geven aan het leven. De aandacht voor eigen regie past binnen onze tijd: er is veel aandacht voor vrijheid van keuzes en een eigen leefstijl. Omdat er veel nadruk is voor onafhankelijk kiezen gaat er minder aandacht naar de belangrijke rol die anderen spelen in het maken van keuzes. Daarover gaat mijn blog.
Persoonlijke autonomie
Zorgethicus Marian Verkerk omschrijft autonomie als een vermogen tot het gebruiken van vaardigheden van zelfontdekking. Persoonlijke autonomie verwijst naar mij als individu, naar een liberale ethiek. Dit ideaal leidt tot het idee dat wij ons eigen leven kunnen plannen en vormgeven en dat wij een veelheid aan keuzemogelijkheden hebben. De werkelijkheid is echter vaak anders.
Relationele autonomie
Als mens ontwikkel ik mij binnen een gemeenschap, die uitdrukt welke waarden ertoe doen. Ik kies dus binnen een betekeniskader. Kritisch nadenken over mijzelf en dat betekeniskader is een proces waar je tijdens het leven aan werkt en dat vraagt om een gesprek met anderen. Verkerk benadrukt de dynamiek van dit proces waarbinnen autonomie vorm krijgt. Daarom vraagt zij aandacht voor vaardigheden, die nodig zijn om te kunnen zien en te kiezen.
Kwetsbare autonomie
Hulpverleners en patiënten ervaren vaak kwetsbaarheid en beperking van keuzemogelijkheden. Deze kwetsbaarheid maakt het zoeken naar eigen regie lastig. Daarom is het belangrijk om na te denken over de grenzen van kiezen, over betekenisvol kunnen kiezen en over het vermogen om te kiezen binnen beperkingen.
Samen regie
Eigen regie past bij de huidige belangstelling in de zorg voor actieve patiënten en keuzevrijheid. Vanwege de kwetsbaarheid van autonomie vind ik samen regie een beter begrip dan eigen regie. Omdat je als patiënt alleen samen met hulpverleners en anderen tot goede zorgverlening kunt komen.