De dagen worden korter en de feestverlichting hangt weer in de straten. Ik haal de kerstspullen van zolder en zo komt het schoorsteenpoppetje tevoorschijn: zwart als roet. Dit poppetje kreeg ik jaren geleden van mijn Noord Engelse moeder met een verhaal over haar familietraditie.
Gelukbrenger
Toen mijn moeder jong was, speelde zij toneelstukjes met haar broers en zus. Tijdens oud en nieuw was het traditie dat zij met roetvegen op haar gezicht als eerste het huis binnenkwam op nieuwjaarsdag. Zij hoefde niets te zeggen, maar wel een aantal dingen doen. Zij moest in huis een munt bij de open haard leggen (voor voorspoed), een kaars (voor licht), een stukje steenkool (voor warmte) en een stukje brood (voor eten). Deze gewoonte stamt af van een oude Schotse traditie en volgens de oude verhalen betekent roet geluk en voorspoed. Dus is de schoorsteenveger een gelukbrenger voor het huis en haar bewoners in het nieuwe jaar.
Rituele schoonmaak
De schoorsteenveger hoort voor mij bij de feestdagen en krijgt elk jaar rond Kerst een vaste plek in de woonkamer. Met oud en nieuw heb ik een ander ritueel: ik ga opruimen en schoonmaken. Dat past in een andere Schotse traditie rond het nieuwe jaar. Vroeger waren er geen stofzuigers en was schoonmaken een noodzaak vanwege het gebruik van de open haard en kolen. In Nederland kennen we dit ook en hier noemen we het de voorjaarsschoonmaak. Het zit waarschijnlijk in mijn Engelse wortels dat ik een andere tijdsklok hanteer in mijn schoonmaak ritueel.
Geluk
Er zijn allerlei culturen met tradities en betekenisvolle rituelen. Het is een ontdekkingsreis om deze verhalen op te duiken en in te kleuren. Voor mij zit een stukje geluk in dit schoorsteenmannetje, omdat het een verhaal is over mijn wortels in familietradities.